Οξεία & Χρόνια Νεφρική Ανεπάρεκια

Οι κυριότερες λειτουργίες των νεφρών είναι:

Ρυθμίζουν τα επιπεδα των υγρών.

Ενεργοποιούν τη βιταμίνη D για την υγεία των οστών.

Φιλτράρουν το αίμα από κάθε τι άχρηστο.

Καθοδηγούν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση

Όταν τα νεφρά σταματήσουν να λειτουργούν, τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού, τα υγρά και οι ηλεκτρολύτες συσσωρεύονται στο σώμα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και τον θάνατο.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Τρεις είναι οι βασικές αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν οξεία νεφρική ανεπάρκεια:

Προνεφρικά. Μία ξαφνική, σοβαρή μείωση της ροής του αίματος προς τα  νεφρά. Αυτό μπορεί να προκληθεί από μία σοβαρή αιμορραγία, έναν τραυματισμό ή μία σοβαρή λοίμωξη, που ονομάζεται σήψη. Επίσης, η στέρηση υγρών (αφυδάτωση) μπορεί να βλάψει τα νεφρά.

Νεφρικά. Ορισμένα φάρμακα, δηλητήρια ή λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στα νεφρά και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Παραδείγματα τέτοιων φαρμάκων είναι τα αντιβιοτικά, όπως η γενταμικίνη και στρεπτομυκίνη, καθώς και αναλγητικά, όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη. Επίσης, κάποια αντιυπερτασικά και τα σκιαγραφικά, που χρησιμοποιούνται σε ακτινολογικές εξετάσεις, είναι φάρμακα που σχετίζονται με πρόκληση νεφρικής ανεπάρκειας.

Μετανεφρικά. Ένα ξαφνικό κώλυμα που εμποδίζει την αποβολή των ούρων από τα νεφρά. Αυτό μπορεί να είναι μία πέτρα του ουροποιητικού, ένας όγκος,  ένας τραυματισμός ή μία διόγκωση του προστάτη, που προκαλεί επίσχεση ούρων.

Μεγαλύτερη πιθανότητα οξείας νεφρικής ανεπάρκειας έχουν οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς με μακροχρόνια προβλήματα υγείας, όπως η ηπατική ή νεφρική νόσος, ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η καρδιακή ανεπάρκεια, και οι παχύσαρκοι. Επίσης, ασθενείς που νοσηλεύονται σε μονάδα εντατικής θεραπείας (Μ.Ε.Θ.), οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις ή σε μεταμόσχευση μυελού των οστών.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Μικρή ή καθόλου παραγωγή ούρων.

Οίδημα που εντοπίζεται κυρίως στα πόδια.

Ανορεξία.

Ανησυχία, άγχος, σύγχυση, υπνηλία.

Δύσπνοια, πόνος στον θώρακα

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Στους ασθενείς που νοσηλεύονται, η διάγνωση συνήθως γίνεται από τις αιματολογικές εξετάσεις που πραγματοποιούνται για την παρακολούθησή τους. Στους άλλους ασθενείς που θα επισκεφτούν τον γιατρό με κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση θα θέσουν την υποψία. Ο γιατρός σας μετά θα ζητήσει κάποιες αιματολογικές εξετάσεις που θα το επιβεβαιώσουν. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν την ουρία και την κρεατινίνη αίματος, καθώς και τον υπερηχοτομογραφικό έλεγχο των νεφρών που θα αναδείξει μία πιθανή απόφραξη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο που προκάλεσε την νεφρική ανεπάρκεια. Σε περίπτωση αιμορραγίας, θα πρέπει να σταματήσει, και να γίνει μετάγγιση αν χρειαστεί. Αν το αίτιο είναι κάποιο φάρμακο, θα πρέπει να σταματήσει άμεσα η χορήγησή του, ενώ, αν υπάρχει κάποιο εμπόδιο που παρακωλύει τη ροή των ούρων θα πρέπει να αρθεί. Παράλληλα, ο γιατρός σας θα ρυθμίσει τη δίαιτα, τα υγρά και τους ηλεκτρολύτες που θα λαμβάνετε. Δεν είναι σπάνιο να σας υποστηρίξει με κάποιες συνεδρίες αιμοκάθαρσης, μέχρι να αναρρώσουν τα νεφρά και να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του οργανισμού.

Υπάρχει κίνδυνος η οξεία νεφρική ανεπάρκεια να προκαλέσει μόνιμα προβλήματα;

Αν το πρόβλημα διαγνωστεί νωρίς και αντιμετωπιστεί το αίτιο που το προκαλεί, η νεφρική βλάβη αποκαθίσταται πλήρως σε μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών, θα μείνει κάποιου βαθμού νεφρική ανεπάρκεια. Πολύ σπάνια, υπάρχει κίνδυνος η νεφρική ανεπάρκεια να είναι σοβαρή, και οι ασθενείς να χρειάζονται αιμοκάθαρση.

ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Κάθε νεφρός περιέχει περίπου ένα εκατομμύριο μικροσκοπικά φίλτρα, τους νεφρώνες, τα οποία καθαρίζουν το αίμα από τις άχρηστες ουσίες που παράγονται από τον μεταβολισμό. Επίσης, ρυθμίζουν το νερό και τους ηλεκτρολύτες του σώματος. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι νεφρώνες αυτοί αρχίζουν να καταστρέφονται και από ένα σημείο και μετά ανεπαρκούν, και τα νεφρά δεν μπορούν να επιτελέσουν σωστά τον ρόλο τους. Αυτό συνήθως συμβαίνει σταδιακά, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να εγκατασταθεί ξαφνικά. Αυτό που συμβαίνει στη νεφρική ανεπάρκεια είναι η συσσώρευση των άχρηστων ουσιών του μεταβολισμού στον οργανισμό. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αξιολογείται με τον ρυθμό σπειραματικής διήθησης (GFR), ο οποίος πρακτικά εκτιμά την ικανότητα του νεφρού να φιλτράρει το αίμα. Έτσι, υπάρχουν πέντε στάδια, τα οποία ξεκινούν από τη νεφρική βλάβη με φυσιολογικό ρυθμό σπειραματικής διήθησης μέχρι τη νεφρική ανεπάρκεια, όπου ο ασθενής χρειάζεται αιμοκάθαρση.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Οι πιο κοινές αιτίες είναι:

Η υψηλή αρτηριακή πίεση.

Ο σακχαρώδης διαβήτης.

Διάφορες παθήσεις που προσβάλλουν τα νεφρά (σπειραματονεφρίτιδα, πολυκυστική νόσος των νεφρών κ.ά.).

Στένωση της νεφρικής αρτηρίας.

Μακροχρόνια λήψη φαρμάκων, όπως τα αντιφλεγμονώδη.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Στα πρώτα στάδια της νόσου, τα οποία μπορεί να διαρκέσουν από λίγους μήνες έως 30 χρόνια, οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Αυτό ονομάζεται «σιωπηλή» φάση της νόσου. Όσο, όμως, η νόσος γίνεται πιο σοβαρή, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:

Μειωμένη παραγωγή ούρων.

Οίδημα κάτω άκρων.

Κούραση, υπνηλία, καταβολή.

Ναυτία ή και έμετοι.

Ανορεξία.

Πονοκέφαλος και προβλήματα ύπνου.

Απώλεια βάρους.

Σύγχυση.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Αρχικά, ο γιατρός σας θα σας στείλει για κάποιες αιματολογικές εξετάσεις, για να αξιολογήσει τη νεφρική σας λειτουργία και μία πιθανή αναιμία που συχνά συνυπάρχει στην χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Με πιο ειδικές εξετάσεις θα καθορίσει τον ρυθμό της σπειραματικής διήθησης (GFR), που εκτιμά τη σοβαρότητα της νόσου. Ο δείκτης αυτός θα προσδιορίσει και τις αποφάσεις που θα παρθούν για τη θεραπεία σας. Αν χρειαστεί, θα ζητηθούν απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η αξονική τομογραφία, για να εκτιμηθούν τυχόν παθήσεις που εμποδίζουν την αποβολή των ούρων από τα νεφρά. Πιο σπάνια, μπορεί να γίνει βιοψία του νεφρού, κατά την οποία λαμβάνεται ένα μικρό τεμάχιο που στέλνεται για παθολογοανατομική εξέταση, η οποία και θα βοηθήσει στο να μάθετε τι ακριβώς προκάλεσε τη βλάβη στα νεφρά σας.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Το πρώτο βήμα είναι η αντιμετώπιση των ασθενειών που την προκαλούν. Η σωστή ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη και της αρτηριακής πίεσης μπορεί να σταματήσει ή να επιβραδύνει τη βλάβη που προκαλείται στα νεφρά. Επίσης, είναι σημαντική η απώλεια βάρους και η άσκηση, ενώ ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει κάποια φαρμακευτική αγωγή. Ένας διαιτολόγος θα σας προτείνει ένα πρόγραμμα διατροφής, καθώς και την ποσότητα των υγρών που θα χρειαστεί να λαμβάνεται καθημερινά. Επίσης, θα πρέπει να αποφύγετε το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ. Θα πρέπει να ενημερώνετε τον γιατρό σας πριν από τη λήψη οποιουδήποτε φαρμάκου.

Τι θα συμβεί, αν η νόσος επιδεινωθεί;

Από ένα σημείο και μετά, τα νεφρά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του οργανισμού, και αυτό επηρεάζει όλο τον οργανισμό. Αν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, υπάρχει κίνδυνος ακόμη και για τη ζωή σας. Όταν αντιμετωπίζετε τόσο σοβαρή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, οι επιλογές που έχετε είναι:

Η αιμοκάθαρση. Είναι μία διαδικασία, όπου κάθε δεύτερη μέρα ένα μηχάνημα φιλτράρει και καθαρίζει τον οργανισμό σας από τα απόβλητα που δεν μπορούν να απομακρύνουν τα νεφρά σας. Αυτό δεν είναι θεραπεία, αλλά πρακτικά υποκαθιστά τη λειτουργία των νεφρών σας.

Η μεταμόσχευση του νεφρού. Είναι η καλύτερη επιλογή, εφόσον είστε κατά τα άλλα υγιές άτομο. Το πρόβλημα είναι ο χρόνος εύρεσης μοσχεύματος που συνήθως είναι μεγάλος. Στο διάστημα αυτό, μπορείτε νε υποστηρίζεστε σε μηχάνημα αιμοκάθαρσης.