ΟΡΙΣΜΟΣ
Τα κονδυλώματα είναι μία οξεία ιογενής πάθηση. Οφείλεται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma virus – HPV) και αφορά τόσο τις γυναίκες όσο και τους άνδρες. Είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη πάθηση στις μέρες μας και έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις, ειδικά στις μικρότερες πληθυσμιακά κοινωνίες.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ – ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ
Ο ιος είναι ΕΝΑΣ (ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων – HPV) αλλά έως σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί περισσότεροι από 100 γονότυποι του ιού, οι οποίοι κατατάσσονται με βάση τη διαφορετικότητα στο DNA τους.
Aνάλογα με τον κίνδυνο για καρκινογένεση χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: ΧΑΜΗΛΟΥ & ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ.
Οι χαμηλού κινδύνου προκαλούν κονδυλώματα και οι πιο συχνοί από αυτούς είναι ο HPV-6 και ο HPV-11 οι οποίοι και ευθύνονται για το 90% των κονδυλωμάτων.
Ενώ οι υψηλού κινδύνου γονότυποι του ιού αποτελούν προδιαθεσικό παράγοντα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας καθώς και του καρκίνου του πρωκτού και του πέους. Οι πιο συχνοί είναι ο HPV-16 και ο HPV-18. Δεν σημαίνει, όμως, ότι οι άνθρωποι αυτοί θα εμφανίσουν καρκίνο αλλά επειδή διατρέχουν έναν μεγαλύτερο κίνδυνο πρέπει να βρίσκονται υπό παρακολούθηση. Τα καρκινογόνα στελέχη του ιού HPV δεν προκαλούν ορατά κονδυλώματα. Προκαλούν όμως δυσπλασία, η οποία είναι μια προκαρκινική βλάβη.
1-2% των κονδυλωμάτων μπορεί να προκληθεί από τον ιό των κοινών μυρμηκιών.
Ο κυριότερος τρόπος μετάδοσης της HPV λοίμωξης είναι η σεξουαλική επαφή. Η χρήση προφυλακτικού μειώνει σημαντικά αλλά δεν αποκλείει 100% την πιθανότητα μετάδοσης. Είναι ιδιαίτερα μολυσματικά αφού η μετάδοσή τους μπορεί να επέλθει κατά τη σεξουαλική πράξη ακόμα και με την πρώτη φορά και πριν καν την διείσδυση, μόνο με την άμεση επαφή του δέρματος και την ανταλλαγή υγρών. Από την αρχική στιγμή της μετάδοσης έως ότου η νόσος εκδηλωθεί συνήθως χρειάζονται λίγες εβδομάδες έως και 8 μήνες, μερικές φορές το διάστημα αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχει μια μεγάλη ομάδα ασθενών που ενώ έχουν μολυνθεί από τον ιό των κονδυλωμάτων δεν εμφανίζουν κλινικά την πάθηση. Αυτοί είναι φορείς αλλά δεν είναι μεταδοτικοί και δεν χρειάζεται καμία μορφή θεραπείας.
«Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο καιρό μετά από τη μόλυνση θα εμφανιστούν τα κονδυλώματα.»
Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η εναλλαγή των συντρόφων, οι διαφορετικές σεξουαλικές επιλογές καθώς και συστηματικές παθήσεις που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό, αμυντικό σύστημα του οργανισμού όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ψυχολογική πίεση, στρες, ορμονικές διαταραχές λόγω εγκυμοσύνης ή αντισυλληπτικών, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, το AIDS, η σύφιλη και άλλες.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι συνήθως εμφανή στην εξέταση με γυμνό μάτι. Πρόκειται συνήθως για μικρές αλλοιώσεις του δέρματος που μοιάζουν με τις ελιές (σπίλοι) και πολλές φορές σαν «κουνουπίδι». Μπορεί να είναι επίπεδες ή ανάγλυφες (προεξέχουν από το δέρμα). Το χρώμα τους ποικίλει από ροδαλό, άσπρο, καφέ έως και μαύρο. Συνήθως δεν προκαλούν καμία ενόχληση και έτσι το πρόβλημα δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό. Πολύ σπάνια προκαλούν αίσθημα κνησμού ή τσούξιμο στην περιοχή που εμφανίζονται.
Στον άνδρα οι αγαπημένες περιοχές εμφάνισης των κονδυλωμάτων είναι κατά μήκος του πέους, στη βάλανο, στο όσχεο, κάτω κοιλιακή χώρα, μηροβουβωνικές περιοχές και εσωτερικά στην ουρήθρα και στον πρωκτό. Ενώ στη γυναίκα εμφανίζονται στα έσω ή έξω χείλη του αιδοίου, στην κλειτορίδα, εφηβαίο, στο περίνεο και την περιπρωκτική περιοχή. Υπάρχουν κονδυλώματα και εσωτερικά στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας και μέσα στον πρωκτικό σωλήνα τα οποία εντοπίζονται μόνο από το γιατρό. Πολύ σπάνιες είναι εξωγεννητικές θέσεις, όπως η στοματική κοιλότητα ή οι γωνίες των χειλιών. Πολλαπλασιαζόμενα μπορούν να σχηματίζουν μεγάλες πλάκες.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Ερεθισμός της βαλάνου, «κοκκινίλες στην βάλανο». Έντονη φαγούρα. Πόνος στην περιοχή κυρίως κατά την σεξουαλική επαφή. Σε σπανιότερες περιπτώσεις φυσαλίδες, έλκη στην βάλανο και την ακροποσθία. Προσοχή μεταδίδεται με σεξουαλική επαφή, στοματικό έρωτα, πρωκτικό σεξ.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Όσον αφορά τον άνδρα, η εξέταση για τα κονδυλώματα είναι απλή, ανώδυνη και ο γιατρός μπορεί να τα διαγνώσει με γυμνό μάτι ή με μεγεθυντικό φακό. Στηρίζεται μόνο στην επισκόπηση των βλαβών και όταν κρίνεται απαραίτητο ιστολογική εξέταση (βιοψία). Όταν η βλάβη είναι στην βάλανο και κοντά στο έξω στόμιο της ουρήθρας επιβάλλεται να γίνεται και ουρηθροσκόπηση. Προληπτική εξέταση για να διαπιστώσουν οι ανδρες αν είναι φορείς χωρίς την παρουσία κάποιας εμφανής εξωτερικής αλλοίωσης ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ !!!
Όσον αφορά την γυναίκα εκτός από την επισκόπηση που μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ίδια, απαιτείται να γίνει τεστ Παπανικολάου και εφοσόν κριθεί απαραίτητο κολποσκόπηση με λήψη δείγματος για κυτταρολογική ή ιστολογική εξέταση.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ – ΥΠΟΤΡΟΠΕΣ
Δεν υπάρχει θεραπεία να απαλλαγούμε από τον ιό αλλά η όλη θεραπεία αποσκοπεί στο να σταματήσουμε να είμαστε μεταδοτικοί. Επειδή ο χρόνος επώασης κυμαίνεται από 1-8 μήνες, κριτήριο ιάσεως είναι η πλήρης ανυπαρξία βλαβών επί 8 μήνες.
«Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο καιρό μετά από τη θεραπεία θα πάψει να μεταδίδεται ο ιός.»
Γενικότερα η θεραπεία των κονδυλωμάτων περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Φαρμακευτική θεραπεία – χρησιμοποιούνται αλοιφές τοπικά. Είναι εύκολες στην χρήση τους αλλά τα μειονεκτήματά τους είναι η μακροχρόνια χορήγηση (3-4 μήνες) και το υψηλό ποσοστό υποτροπών που εμφανίζουν (30-40%). Για τον λόγο αυτόν χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο ή πλέον μόνο συνδυαστικά
Κρυοπηξία – εκτελείται χωρίς αναισθησία αλλά χρειάζονται ανάλογα με το μέγεθος περισσότερες από μια συνεδρίες
Χειρουργική αφαίρεση – όταν το μέγεθος του κονδυλώματος είναι μεγάλο ή όταν τα χαρακτηριστικά του επιβάλλουν να αποσταλεί για ιστολογική εξέταση (βιοψία).
Καυτηριασμός – είτε με την κλασική διαθερμία είτε με Laser, η πιο σύγχρονη μέθοδος.
H laser θεραπεία γίνεται με τοπική αναισθησία. Διενεργείτα σε μία μόνο συνεδρία και έχει τα καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα με τα λιγότερα ποσοστά υποτροπής. Επίσης παρέχει το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Είναι, πλέον, η μέθοδος η οποία προτείνεται και εφαρμόζεται από τους περισσότερους ειδικούς.
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 2 εμβόλια και αφορούν μόνο τις γυναίκες. Στην Αμερική και στην Αυστραλία καθιερώθηκε ο εμβολιασμός και των δυο φύλων από την ηλικία των 12 – 13 ετών.
Τα πρώτο εμβόλιο προστατεύει από τα στελέχη του ιού που προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή του ορθού – κατά των στελεχών HPV-16 και HPV-18. Δεν προστατεύει από τα υπόλοιπα στελέχη που προκαλούν τις τυπικές δερματικές αλλοιώσεις των κονδυλωμάτων.
Το δεύτερο όμως είναι κατά των HPV-16, HPV-18 και HPV-6, HPV-11 παρέχοντας ευρύτερη κάλυψη.
Συνήθως γίνονται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής και υπό προϋποθέσεις έως την ηλικία των 26ετών. Αλλά γίνεται αντιληπτό ότι το εμβόλιο δεν παρέχει πλήρη προστασία.
ΥΠΟΤΡΟΠΕΣ
Πρόκειται για νόσο η οποία δυστυχώς παρουσιάζει πολύ συχνά υποτροπές και γι’αυτό χρειάζεται σωστή ενημέρωση, υπομονή και τακτική παρακολούθηση. Η συχνή αυτοεξέταση από τον πάσχοντα για τον εντοπισμό νέων βλαβών κρίνεται αναγκαία, έτσι ώστε, εγκαίρως, να αντιμετωπίζονται.
Συνήθως, ο οργανισμός χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα για να εξισορροπήσει το ανοσοποιητικό σύστημα την ιογόνο δράση των HPV. Γι΄αυτό προκειμένου να βοηθήσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα και να μειώσουμε τις πιθανότητες υποτροπής συνιστάται:
Αποφυγή υπερκόπωσης και άγχους Σωστή διατροφή Ξεκούραση – βραδινός ύπνος 7-8 ώρες.
Διακοπή καπνίσματος..
Αποχή από το σεξ, κατά τη διάρκεια της θεραπείας – λόγω μικροτραυματισμών δίνεται η ευκαιρία στον ιό να εισχωρήσει στο επιθήλιο και να δημιουργήσει νέες βλάβες.
Χρήση προφυλακτικού για τουλάχιστον 8μήνες.
Να μην ξυρίζουμε την περιοχή των έξω γεννητικών οργάνων, γιατί δημιουργούνται μικρά τραύματα και διευκολύνεται η επέκταση της νόσου.
Τακτικός έλεγχος και παράλληλη θεραπεία του συντρόφου.